Ειδικά καθεστώτα ΦΠΑ στο ηλεκτρονικό εμπόριο

Της Μάρθας Παπασωτηρίου

Με το Νόμο 4818/2021 εισήχθησαν στον Κώδικα ΦΠΑ τα ειδικά καθεστώτα ΦΠΑ στο πλαίσιο του ηλεκτρονικού εμπορίου.

Σύμφωνα με τα εν λόγω καθεστώτα, επιτρέπεται σε κάθε μη εγκατεστημένο στην Ένωση υποκείμενο στον φόρο, ο οποίος παρέχει υπηρεσίες σε μη υποκείμενους στον φόρο που είναι εγκατεστημένοι ή έχουν τον τόπο της κατοικίας τους ή της συνήθους διαμονής τους στην Ελλάδα ή σε οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος να επιλέγει ως κράτος μέλος εγγραφής την Ελλάδα. Το ειδικό καθεστώς ισχύει υποχρεωτικά για το σύνολο των ανωτέρω υπηρεσιών που πραγματοποιούνται εντός της Ένωσης.

Πρόσφατα η ΑΑΔΕ εξέδωσε απόφαση (Α 1128), με την οποία καθορίζονται ο τρόπος και η διαδικασία για την καταβολή, μείωση και επιστροφή του οφειλόμενου ΦΠΑ καθώς και η απόδοση αυτού στα άλλα κράτη μέλη στην περίπτωση που η Ελλάδα είναι κράτος μέλος εγγραφής ή/και κράτος μέλος κατανάλωσης.

Υπόχρεος καταβολής του φόρου

Υπόχρεος είναι ο εγγεγραμμένος στα ειδικά καθεστώτα που μπορεί να είναι ο μη εγκατεστημένος στην Ε.Ε. υποκείμενος στο φόρο, ο οποίος παρέχει υπηρεσίες σε μη υποκείμενους στον φόρο που είναι εγκατεστημένοι ή έχουν τον τόπο της κατοικίας τους ή της συνήθους διαμονής τους στην Ελλάδα ή σε οποιοδήποτε άλλο κ-μ στην Ε.Ε., εφόσον επιλέξει την Ελλάδα ως κ-μ εγγραφής στο ειδικό καθεστώς, ή οι εγκατεστημένοι στην Ελλάδα υποκείμενοι στον φόρο οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες σε μη υποκείμενους στον φόρο που είναι εγκατεστημένοι ή έχουν τον τόπο της κατοικίας τους ή της συνήθους διαμονής τους σε οποιοδήποτε άλλο κ-μ, στο οποίο οι υποκείμενοι δεν διαθέτουν έδρα ή εγκατάσταση ή ο μεσάζων που ενεργεί για λογαριασμό του υποκειμένου.

Αρμόδια αρχή

Αρμόδια αρχή για τη βεβαίωση και την είσπραξη του Φ.Π.Α. στην Ελλάδα είναι η Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού και Εναλλακτικής Φορολόγησης Φορολογικών Κατοικιών Ημεδαπής της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης (Γ.Δ.Φ.Δ.), της ΑΑΔΕ (εφεξής “αρμόδια αρχή”).

Χρόνος και Τρόπος Καταβολής του Φόρου από τους εγγεγραμμένους στα ειδικά καθεστώτα

Το χρεωστικό αποτέλεσμα της ενιαίας δήλωσης Φ.Π.Α., εγγράφεται ως εισπρακτέο ποσό στο βιβλίο “Εισπρακτέων εσόδων προϋπολογισμού ή εκτός προϋπολογισμού λογαριασμών”, κατά αριθμό λογαριασμού εσόδου (εφεξής “Α.Λ.Ε.”) και αποδίδεται αριθμός τριπλότυπου βεβαίωσης.

Τυχόν οφειλόμενα ποσά φόρου σε άλλα κ-μ βεβαιώνονται υπέρ του κ-μ κατανάλωσης και εμφανίζονται σε 5ψήφιους Α.Λ.Ε. εκτός προϋπολογισμού, οι οποίοι αποδίδονται για σκοπούς βεβαίωσης και είσπραξης ανά κ-μ κατανάλωσης.

Ο φόρος καταβάλλεται εφάπαξ συγχρόνως με την υποβολή της δήλωσης και το αργότερο κατά την εκπνοή της προθεσμίας υποβολής της, ήτοι μέχρι το τέλος του μήνα που ακολουθεί τη λήξη της φορολογικής περιόδου, στην οποία αφορά η δήλωση.

Διαδικασία απόδοσης στα κράτη μέλη κατανάλωσης του ΦΠΑ που εισπράττεται στην Ελλάδα

Το ποσό που έχει καταβληθεί μεταφέρεται σε τραπεζικό λογαριασμό σε ευρώ που έχει υποδείξει το κ-μ κατανάλωσης στο οποίο οφείλεται ο φόρος. Η μεταφορά πραγματοποιείται το αργότερο εντός 20 ημερών μετά το τέλος του μήνα στη διάρκεια του οποίου ελήφθη η πληρωμή. Εάν ο υποκείμενος στον φόρο δεν καταβάλει το συνολικό ποσό του οφειλόμενου φόρου, τα ποσά μεταφέρονται στα κ-μ κατανάλωσης κατ΄ αναλογία με τον φόρο που οφείλεται σε κάθε κ-μ. Οι αρμόδιες αρχές των κ-μ κατανάλωσης ενημερώνονται με ηλεκτρονικά μέσα για τα στοιχεία της καταβολής.

Για τον σκοπό της απόδοσης των εισπραχθέντων από την αρμόδια αρχή ποσών Φ.Π.Α. στα άλλα κ-μ κατανάλωσης, εντός της ως άνω οριζόμενης προθεσμίας, καταρτίζεται, ανά κ-μ κατανάλωσης, κατάσταση με τα εισπραχθέντα ποσά φόρου και την ημερομηνία καταβολής αυτών. Με χρέωση του λογαριασμού της αρμόδιας αρχής, που τηρείται στη ΤτΕ, πιστώνονται οι τραπεζικοί λογαριασμοί των κ-μ κατανάλωσης.

Η απόφαση ρυθμίζει επίσης θέματα επιστροφής ΦΠΑ, ποσών αχρεωστήτων καταβληθέντων κλπ.

Σκοπός της εισαγωγής των ανωτέρω καθεστώτων ήταν να ενθαρρύνει το ηλεκτρονικό εμπόριο, καθώς με αυτά επιδιώκεται οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές να μπορούν να αγοράζουν και να πωλούν μέσω του διαδικτύου σε όλο τον κόσμο όπως κάνουν και στις τοπικές αγορές τους. Τα κράτη μέλη είναι αρμόδια για την είσπραξη του ΦΠΑ και των τελωνειακών δασμών που οφείλονται επί διασυνοριακών συναλλαγών ηλεκτρονικού εμπορίου. Η εν λόγω ρύθμιση των διαδικασιών για την καταβολή του ΦΠΑ ήταν αίτημα της ΕΕ καθώς από ελέγχους που διενεργήθηκαν διαπιστώθηκε ότι σε πανευρωπαϊκό επίπεδο δεν έχει θεσπίσει κατάλληλο ρυθμιστικό και ελεγκτικό πλαίσιο όσον αφορά στην είσπραξη του ΦΠΑ και των τελωνειακών δασμών.

* Η Μάρθα Παπασωτηρίου είναι Partner/Head of Tax, Lawyer, στην Andersen Tax Greece.